Αφαίρεση Γαλάζιας Σημαίας - Επιβράβευση της αδιαφορίας για το περιβάλλον και την ποιότητα

Διαβάστε το κείμενο σε εκτυπωτική μορφή.

Τη στιγμή που όλη η χώρα πανηγυρίζει και διατρανώνει ότι η Ελλάδα κατέχει φέτος τη δεύτερη θέση ανάμεσα σε 40 χώρες με 430 βραβευμένες ακτές (έναντι 428 το 2007), εμείς δεχόμαστε το χαστούκι (ανάποδο σκαμπίλι καλύτερα) της αφαίρεσης των Γαλάζιων Σημαιών από όλες τις παραλίες του δήμου μας που συμμετείχαν στο αντίστοιχο πρόγραμμα: Άη Γιάννης, Παπά Νερό, Νταμούχαρη, Μυλοπόταμος.

Το θέμα πήρε μεγάλη δημοσιότητα και σχετικά άρθρα γράφτηκαν σε διάφορες εφημερίδες και site. Όπως, χαρακτηριστικά, αναφέρεται σε δημοσίευμα του skai.gr, οι λόγοι της απόφασης έχουν να κάνουν με σοβαρές ελλείψεις στην παροχή υπηρεσιών προς τους λουόμενους και τους επισκέπτες και, γενικότερα, έλλειψη ενδιαφέροντος εκ μέρους των διαχειριστών, για την τήρηση των κριτηρίων στην καθαριότητα, πληροφόρηση, ασφάλεια και δράσεις προστασίας περιβάλλοντος ακτής και παράκτιου χώρου, θέματα τα οποία είναι στην αποκλειστική ευθύνη του δήμου.

Το πρόγραμμα "Γαλάζιες Σημαίες" (www.blueflag.org) είναι είναι ένα διεθνές πρόγραμμα πιστοποίησης ποιότητας για παραλίες και μαρίνες, το οποίο ξεκίνησε το 1987 από το Foundation for Environmental Education (FEE), μια μη κυβερνητική, μη κερδοσκοπική οργάνωση με έδρα τη Δανία. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν 40 χώρες από όλο τον κόσμο και συντονιστής στην Ελλάδα, που συμμετέχει από το 1992, είναι η Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης (ΕΕΠΦ). Όσον αφορά τις παραλίες, το πρόγραμμα θέτει 29 κριτήρια (που δεν έχουν να κάνουν αποκλειστικά με την καθαρότητα των νερών, όπως πιθανόν οι περισσότεροι από εσάς νομίζετε, αλλά με πολλαπλούς τομείς όπως η οργάνωση, η ασφάλεια, η προστασία της φύσης, οι προσφερόμενες υπηρεσίες κτλ.), τα οποία είναι υποχρεωμένοι να τηρούν όσοι συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Kατά τη διάρκεια του καλοκαιριού επιθερωρητές, πραγματοποιούν αιφνιδιαστικούς ελέγχους συμμόρφωσης με τα κριτήρια αυτά. Ένας τέτοιος έλεγχος έγινε φέτος (αρχές με μέσα Αυγούστου) και στην περιοχή μας, πράγμα που πιστοποιείται από μαρτυρίες ντόπιων που συνομίλησαν μαζί με τους ελεγκτές.

Για λεπτομέρειες σχετικά με το πρόγραμμα, τον τρόπο λειτουργίας και τα κριτήρια, σας παραπέμπουμε σε επόμενη καταχώρηση με τίτλο Τι είναι οι Γαλάζιες Σημαίες. Σε αυτό το σημείο, είναι σημαντικό να τονισθεί ότι ποτέ και κανείς δεν αμφέβαλε για την αξιοπιστία ούτε του FEE ούτε της ΕΕΠΦ, και ότι το πρόγραμμα απολαμβάνει την πλήρη στήριξη του Υπουργείου Τουρισμού, του ΕΟΤ, της ΚΕΔΚΕ και όλων των φορέων (εθνικών και διεθνών) που έχουν να κάνουν με τον τουρισμό και την προστασία του περιβάλλοντος.

Άραγε πήραμε το μήνυμα;

Διαβάζοντας τα κριτήρια του προγράμματος, εύκολα διαπιστώνει κανείς ότι η πρόσφατη αρνητική ετυμηγορία είναι απόλυτα δικαιολογημένη, για τον απλό λόγο ότι από τα 29 κριτήρια ζήτημα να ισχύουν τα 2-3. Και το πιο λυπηρό είναι ότι δεν πρόκειται για παράλογες απαιτήσεις, υψηλού κόστους, ούτε δύσκολες στην εφαρμογή. Στις περισσότερες περιπτώσεις το μόνο που χρειάζεται είναι καλή οργάνωση και τακτική παρακολούθηση. Το θέμα δεν είναι ότι η Γαλάζια Σημαία είναι τόσο σημαντική, αλλά ότι η τήρηση των κριτηρίων εγγυάται, ξεκάθαρα, αναβάθμιση της ποιότητας και είναι χρήσιμη για την ουσιαστική βελτίωση του τουριστικού προϊόντος που προσφέρουμε σαν περιοχή.

Από τον υπεύθυνο διαχείρισης σε τοπικό επίπεδο, που δεν είναι άλλος από το δήμο Μουρεσίου, θα περίμενε κανείς να αναλάβει τις ευθύνες του, να κάνει την αυτοκριτική του και να εκπονήσει σχέδιο για την άμεση διόρθωση των λαθών. Έτσι, λέει η κοινή λογική, αλλά εάν αυτή ίσχυε στην περίπτωσή μας, δε θα είχαμε βρεθεί ποτέ σε αυτή τη μειονεκτική θέση. Από την επόμενη κιόλας ημέρα της γνωστοποίησης του θέματος, υπήρξαν επίσημες ανακοινώσεις που έκαναν λόγο για άδικη απόφαση, συνομωσία εις βάρος μας και διαφθορά στη λειτουργία του συντονιστικού φορέα (επαναλαμβάνουμε ότι ποτέ και κανείς δεν αμφέβαλε για την αξιοπιστία ούτε του FEE ούτε της ΕΕΠΦ). Χαρακτηριστικά, παραθέτουμε αυτολεξί κομμάτι από δημοσίευμα της "Θεσσαλίας" (Δευτέρα 8 Σεπτεμβρίου 2008), που μεταφέρει την επίσημη αντίδραση του δημάρχου:

Σχολιάζοντας ο Δήμαρχος Μουρεσίου τόνισε ότι «γνωρίζει για το θέμα και γι’ αυτό τις επόμενες ημέρες θα το θέσει στο δημοτικό συμβούλιο για μία νέα διαφορετική αντιμετώπιση» και πρόσθεσε χαρακτηριστικά: «Η πρόταση η οποία θα κατατεθεί στο δημοτικό συμβούλιο θα ζητά να μην ξαναζητήσουμε «γαλάζια σημαία». Ο λόγος είναι ότι υπάρχει μία εμπορευματοποίηση του θέματος που λέγεται «γαλάζια σημαία». Η ιστορία ξεκίνησε σαν μία εθελοντική προσπάθεια από την συγκεκριμένο φορέα, που είχε σκοπό ώστε τα νερά των θαλασσών να έχουν ποιότητα, όμως εδώ και μία τετραετία, η συγκεκριμένη εταιρεία των «γαλαζιών σημαιών» είναι αυτή που μας υποχρεώνει να αγοράζουμε κάδους απορριμμάτων από συγκεκριμένη εταιρεία, καθώς και μία σειρά άλλων ζητημάτων που δεν συνάδουν με τους αρχικούς στόχους. Επίσης η συγκεκριμένη εταιρεία έχει αντικρουόμενες θέσεις με το λιμεναρχείο σε θέματα προστασίας των κολυμβητών. Εμείς θα συνεχίσουμε και στη νέα φάση να φροντίζουμε να έχουμε καλές, ασφαλείς και καθαρές θάλασσες στην περιοχή μας, όμως θα το κάνουμε χωρίς κηδεμόνες και κηδεμονισμούς».

Μια τέτοια αντίδραση είναι πολύ επικίνδυνη και δεν εξυπηρετεί, σε καμία περίπτωση, τα συμφέροντά μας, ειδικά, εάν λάβουμε υπόψη τους παράγοντες που μας περιβάλλουν:
• κρίση του τουρισμού στην Ελλάδα,
• αύξηση των τουριστικών προορισμών σε Ελλάδα και εξωτερικό,
• έντονος ανταγωνισμός ανάμεσα σε θερινούς προορισμούς,
• αδυναμία επέκτασης της θερινής τουριστικής περιόδου του Πηλίου,
• αποχώρηση από την περιοχή τουριστικών πρακτόρων (tour operators) του εξωτερικού, χωρίς είσοδο νέων,
• γενική δυσφορία των επισκεπτών για τις υπηρεσίες που λαμβάνουν στην περιοχή,
• προτεραιότητα του Υπουργείου Τουρισμού για προστασία της φύσης,
• ευαισθητοποίηση της τουρστικής αγοράς και του κοινού για οικολογικά θέματα,
• γενικότερη τάση της αγοράς για πιστοποίηση προϊόντων,
• απήχηση του προγράμματος "Γαλάζιες Σημαίες" τόσο σε εθνικό όσο και διεθνές επίπεδο,
• ανοδική πορεία του κύρους του προγράμματος και των φορέων που το συντονίζουν,
• πλήρη στήριξη του προγράμματος από το Υπουργείο Τουρισμού, όλους τους εθνικούς φορείς τουρισμού καθώς και τους έλληνες και ξένους πράκτορες.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, είναι άκρως επικίνδυνο να θέσουμε την περιοχή μας εκτός του προγράμματος "Γαλάζιες Σημαίες", ακόμη και αν ισχύουν οι ισχυρισμοί του δημάρχου. Το μόνο που θα πετύχουμε είναι να περιθωριοποιηθούμε και να χαρακτηριστούμε ως το "μαύρο πρόβατο" του ελληνικού τουρισμού, τη στιγμή, μάλιστα, που η πιστοποίηση στην τουριστική αγορά (και όχι μόνο) παύει να είναι επιλογή αλλά ανάγκη. Για να γίνουμε κατανοητοί, στον τουρισμό σε διεθνές επίπεδο, αρχίζει και επικρατεί μια παρόμοια λογική με αυτή που ήδη υπάρχει σχετικά με τα διπλώματα ξένων γλωσσών, δηλαδή: δεν αρκεί να γνωρίζεις αγγλικά αλλά πρέπει να το αποδεικνύεις - δεν αρκεί να λες ότι διαθέτεις μερικές από τις καλύτερες παραλίες στην Ελλάδα αλλά πρέπει να το πιστοποιείς, για να πείσεις τον κόσμο (και τους πράκτορες) που δεν έχουν έρθει ποτέ στο Ανατολικό Πήλιο.

Επίσης, είναι μεγάλο λάθος να μπούμε σε μια συγκριτκή λογική και να αντιμετωπίζουμε απαξιωτικά τόσο την απόφαση όσο και το πρόγραμμα, πράγμα που πολλοί κάνουν. Ο ισχυρισμός ότι πώς είναι δυνατό ο Άναυρος και οι Αλυκές να διατηρούν τη Γαλάζια Σημαία και το Παπά Νερό όχι, άρα το πρόγραμμα είναι "μούφα", δεν προσφέρει καμία λύση. Δεν πρέπει να κοιτάμε τους άλλους, παρά μόνο κατά πόσο πληρούμε εμείς τα κριτήρια. Κι αυτό γιατί, όπως προείπαμε, το σημαντικό δεν είναι η ίδια η γαλάζια σημαία σαν σύμβολο, αλλά ότι εφαρμόζοντας τα κριτήρια που απαιτεί, οδηγούμαστε σε μια ουσιαστική ποιοτική αναβάθμιση όλης της περιοχής και όχι μόνο της ακτής.

Το κουδούνι κινδύνου χτύπησε - Ώρα για δράση

Από την άλλη, ίσως καλύτερα που ήλθαν έτσι τα πράγματα. Τα επιχειρήματα περί συντονισμένης στρατηγικής για τον τουρισμό της περιοχής και βελτίωσης της ποιότητας καταρρίπτονται, γίνεται εμφανής η παντελής έλλειψη περιβαντολλογικής ευαισθησίας, ενώ καταδεικνύεται περίτρανα ότι ο όρος τουριστική ανάπτυξη στο δήμο μας δεν είναι τίποτε άλλο από ένα πάρτυ εργολάβων και καταπατητών, εις βάρος της φύσης και των ακτών. Παράλληλα, ελπίζουμε ότι θα ευαισθητοποιηθούν οι υπεύθυνοι (και όλοι μας) για να διασφαλίσουμε το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του Πηλίου, που είναι η άγρια φύση του. Ελπίζουμε ότι επιτέλους κάτι θα αλλάξει, ότι κάτι θα γίνει......ότι το Ανατολικό Πήλιο θα σωθεί και δε θα βγάλουμε μόνοι τα μάτια μας.

Και επειδή είμαστε απαισιόδοξοι ότι οι εργαλάβοι και οι καρεκλοκένταυροι θα συγκινηθούν από μόνοι τους, είναι επιτακτική ανάγκη να αναλάβουμε δράση ως πολίτες. Οφείλουμε κι εμείς, οι σκεπτόμενοι δημότες, να αναλάβουμε την ευθύνη που μας αναλογεί. Κρατώντας παθητική στάση γινόμαστε συνεργοί και αφήνουμε ανυπεράσπιστα τα συμφέροντά μας. Και δεν εννοώ να μείνουμε στο επίπεδο της αμπελοφιλοσοφίας, αλλά να πάρουμε ουσιαστικές πρωτοβουλίες, είτε πρόκειται για κινήσεις πολιτών ή για συγκέντρωση υπογραφών ή επιστολές διαμαρτυρίας σε φορείς οργανισμούς και ΜΜΕ. Έμείς, ξεκινήσαμε το blog pelionSOS.blogspot.com, όπου είναι ευπρόσδεκτοι να συμμετέχουν όλοι όσοι συμφωνούν με το περιεχόμενό του και είμαστε διατεθειμένοι να στηρίξουμε οποιαδήποτε πρωτοβουλία.

Όσον αφορά τις Γαλάζιες Σημαίες, απαιτούμε την άμεση συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του προγράμματος κατά τρόπο ουσιαστικό και όχι μόνο του "φαίνεσθαι". Η διαχειριστική αρχή, που δεν είναι άλλη από το Δήμο Μουρεσίου, οφείλει να τηρεί και τα 29 κριτήρια συνειδητά και όχι απλά από υποχρέωση, ήδη απο την επόμενη σεζόν (καλοκαίρι 2009), παρόλο που η απόφαση αποκλεισμού από το πρόγραμμα έχει διετή ισχύ. Δηλαδή, το συντομότερο που μπορούμε να αιτηθούμε την επανένταξή μας στη λίστα των βραβευμένων παραλιών είναι η άνοιξη του 2010. Πριν από αυτό, πρέπει να κατατεθεί στο δημοτικό συμβούλιο σχέδιο και χρονοδιάγραμμα συγκεκριμένων εργασιών με στόχο την εκπλήρωση των κριτηρίων, το οποίο σχέδιο να ανακοινωθεί στα ΜΜΕ για την αποκατάσταση της φήμης των παραλιών και της περιοχής μας. Αν δεν γίνουν αυτά και οι επίσημες αντιδράσεις συνεχίσουν πάνω στην παρούσα γραμμή, τότε μπορούμε να υποθέσουμε ότι υπάρχουν κι άλλοι λόγοι αφορισμού του προγράμματος, όπως η εσκεμμένη καθυστέρηση του έργου του βιολογικού καθαρισμού.

Οι δημοσιεύσεις της ντροπής

Τις ημέρες 5 - 8 Σεπτεμβρίου 2008 υπήρξε ένα μπαράζ δημοσιεύσεων σε εφημερίδες και site με θέμα την αφαίρεση των Γαλάζιων Σημαιών από 14 ελληνικές ακτές, όπου γινόταν ρητή αναφορά στις 4 παραλίες του δήμου μας. Τα άρθρα που συναντήσαμε εμείς είναι:

• Αφαιρούνται Γαλάζιες Σημαίες - Σκαϊ.gr - 5 Σεπτεμβρίου 2008
http://www.skai.gr/master_story.php?id=92913

• Αφαιρούνται Γαλάζιες Σημαίες από 14 ελληνικές παραλίες - Καθημερινή - 5 Σεπτεμβρίου 2008
http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathbreak_1_05/09/2008_247063

• Έχασαν τις γαλάζιες σημαίες λόγω κακής οργάνωσης - Ναυτεμπορική - 6 Σεπτεμβρίου 2008
http://www.naftemporiki.gr/news/redirstory.asp?id=1559671 (προσβάσιμο μόνο σε συνδρομητές)

• Έχασαν τις "Γαλάζιες Σημαίες¨ τους - το Βήμα - 7 Σεπτεμβρίου 2008
http://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=15455&m=A45&aa=1

• Έξι ακτές της Μαγνησίας έχασαν τις Γαλάζιες Σημαίες - Θεσσαλία - 8 Σεπτεμβρίου 2008
http://www.e-thessalia.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=165378:2008-09-08-16-47-01&catid=34:topikanea&Itemid=54